Ζωγραφίζοντας μάσκες και συναισθήματα

 Η μάσκα στα χρόνια της πανδημίας έγινε απαραίτητο χρηστικό αντικείμενο και αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας. Σε χώρους δημόσιους σαν το σχολείο, εκπαιδευτικοί και μαθητές, φέραμε τη μάσκα ως τμήμα του βασικού μας εξοπλισμού, μαζί με την τσάντα και το βιβλίο, όπως φέρει ο δύτης τον αναπνευστήρα. Μάσκες άσπρες, μαύρες, μπλε, που ανεβοκατέβαιναν από το πρόσωπο στην τσέπη, που χάνονταν, κόβονταν, σχίζονταν και στο τέλος πετιούνταν για να φορεθεί η επόμενη, είχαν καθημερινά την τιμητική τους.

Οι εκπαιδευτικοί  που τοποθετήθηκαν σε καινούργια σχολεία την περίοδο της πανδημίας κράτησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα άγνωστο το πρόσωπό τους από μαθητές, γονείς και συναδέλφους. Οι μαθητές πάλι, αν γνώριζαν τους εκπαιδευτικούς νωρίτερα, ήξεραν και τα πρόσωπά τους. Διαφορετικά κυκλοφορούσαμε όλοι στους ίδιους χώρους με κάποια αμφιβολία για το τι κρύβεται πίσω από αυτό το μικρό προστατευτικό αξεσουάρ. Οι μαθητές με μάσκα και κουκούλα και οι εκπαιδευτικοί με μάσκα και γυαλιά οράσεως, διατηρούσαν σχεδόν το σύνολο του προσώπου τους προστατευμένο … από τα αδιάκριτα βλέμματα. Τις προάλλες είδα έναν μαθητή μου που είχε αφαιρέσει τη μάσκα του και αναρωτιόμουν αν διδάσκω στο τμήμα του ή όχι. Τελικά δίδασκα. Κι όμως, το πρόσωπο του μαθητή μού φαινόταν οικείο μόνο με τη μάσκα. Αντίθετα, χωρίς τη μάσκα, αγνώριστο. Και μια μέρα που έβγαλα εγώ τη μάσκα στην εφημερία για να αναπνεύσω λίγο καθαρό αέρα, παρατήρησα τις έκπληκτες αντιδράσεις των παιδιών που έβλεπαν ότι πίσω από αυτή υπάρχει μεν πρόσωπο, πλην άγνωστο. 

Βέβαια, η υγειονομική θωράκιση που μας πρόσφερε η μάσκα είναι σημαντική και αδιαμφισβήτητη. Αλλά εδώ το θέμα μας είναι άλλο. Μάς προστάτεψε η μάσκα από λόγια που μας πλήγωσαν; Έκρυψε τον θυμό μας; Άντεξε την πίεση του άγχους για το διαγώνισμα; Συγκράτησε τα πληγωμένα δάκρυα καθώς κυλούσαν; Ή μήπως τελικά, έγινε σήμα κατατεθέν όλων αυτών; Γιατί εντέλει μάθαμε να παίρνουμε τα μηνύματα μέσα, έξω και πάνω από τη μάσκα. Εκπαιδευτήκαμε να μιλάμε και να ακούμε με αυτή. Προσαρμόσαμε την ανάγκη μας για κοινωνικότητα στα δικά της περιθώρια. Και ασκηθήκαμε σε μια άλλου τύπου επικοινωνία που ξεπετάχτηκε αυθόρμητα μέσα από τον λιγοστό χώρο μεταξύ καρδιάς και ανάσας.

Όμως, «πώς να κρυφτείς απ' τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα.» Και ανάμεσα σε αυτά που ξέρουν είναι να συμπληρώνουν, χωρίς λάθη και αστοχίες, το κομμάτι που λείπει για να ολοκληρωθεί η εικόνα. Απόδειξη τα σκίτσα της μαθήτριας Σήλιας Μικελοπούλου (Α3), η οποία περιγράφει με εικόνες και λέξεις όσα βιώματα αποκόμισε αυτά τα χρόνια. Η Σήλια ζωγράφισε μάσκες και κατονόμασε συναισθήματα, δικά της και δικά μας. Οι μάσκες της αποκαλύπτουν αυτά που κατάλαβε και αισθάνθηκε, άλλοτε ως πομπός και άλλοτε ως δέκτης. Τα χρώματα είναι ποικίλα σαν τα συναισθήματα. Οι λέξεις ξεκάθαρες αποκωδικοποιούν τις μάσκες. Σαν το αρχαίο θέατρο, τότε που η μάσκα αποτύπωνε το πρωταρχικό, το βασικό συναίσθημα και χαρακτηριστικό του ήρωα. Αυτό που έπρεπε να αντιληφθούν όλοι, ακόμη και ο πιο απομακρυσμένος θεατής, ο πιο αθώος και αμύητος στην τέχνη της υποκριτικής.

                                                                                                                                            Γιάννα Μπούρα